پيشرفت; فراتر از رشد و توسعه
پيشرفت; فراتر از رشد و توسعه
وقتي عبارت "الگوي اسلامي ايراني پيشرفت" به گوشمان مي رسد، براي آنکه فهم درستي از آن حاصل کنيم ضروري است ابتدا بدانيم "الگو" چيست. بارها اين کلمه را شنيده ايم اما اين بار بهتر است کمي دقيق تر آن را از نظر بگذرانيم. به عکس آنچه که تابحال در اظهارنظرهاي قاطبه صاحب نظران مشاهده شده به کار رفتن واژه الگو به طور اختصاصي به وضعيتي بيروني و زماني که به عنوان مثال در آينده بايد برويم و به آن برسيم اشاره نمي کند و هرچند که چنين هدفي در صورت توجه دقيق به اشاره اصيل آن،قابل دستيابي باشد به هيچ وجه نافع نيست که از همين ابتدا به جاي پرداختن به اصل موضوع و طراحي دقيق يک بنيان نظري بر مبناي آن،به فکر و خيال تحولات آينده فرو برويم و از تحول حقيقي و واقعي باز بمانيم.منظور از به کار رفتن الگو در ابتداي اين عبارت قريب به يقين همان است که آنطرف آبي ها در فلسفه شان به آن "عقل(لوگوس)-اطلاق مي کنند و در زبان عربي تعبيري نزديک به "علقه" دارد که از ريشه "علق" است.
به بيان ديگر اگر ترکيب "اسلامي ايراني" را از ميانه آن به طور موقت برداريم و کلمه آخر عبارت را با تاکيد و تشديد بخوانيم مي شود: الگوي پيشرفت" يعني مفهومي به نام "پيشرفت" به خودي خود الگويي است که از همين شروع کار ملت مسلمان ايران بايد حرکت رو به جلوي خود را براساس آن تنظيم کنند و نه آنکه "الگوي اسلامي- ايراني پيشرفت"چيزي باشد در آن دورها که بايد رفت و به آن رسيد. در حقيقت توجه به گزينش واژه پيشرفت از سوي مقام معظم رهبري از ميان چند واژه و مفهوم به ظاهر مترادف با آن مانند توسعه، رشد، يا معادل فرهنگنامه اي اين مفاهيم در انگليسي و وجوه تمايز پيشرفت با آنها، کليد رسيدن به درکي وثيق از چنين الگويي است.همانطور که تا بحال اشاره هايي نيز به اين تمايز توسط برخي از صاحب نظران صورت گرفته، امر پيشرفت با امر توسعه يا اموري مانند رشد علمي و يا جنبش نرم افزاري و مانند آن، تفاوت و تمايزي روش شناختي دارد که ضروري است اين تفاوت و تمايز روش شناختي مد نظر قرار گيرد و دراين حال يعني آنگاه که الگويي مفهومي به نام پيشرفت در دستور کار قرار گرفته است بسيار اهميت دارد که با توجه به روشن بودن مباني هستي شناختي که در اينجا قرار است"اسلامي- ايراني" باشد، ازنقطه نظر "معرفت شناسي" نيز، حقيقت يابي "پيشرفت" مباني مختص به خود را به گفتمان درآورد.البته پيشتر از اين "عماد افروغ"به عنوان يک چهره سياسي چند بار به اين نکته اشاره کرده است اما همانطور که خود وي نيز اشاره مي کند بهتر است اشکال ملموس تر اين نکات به گفتمان در آيند.
با اين همه وقتي درباره پيشرفت سخن مي گوييم به اين معنا است که در درجه نخست خواست پيشرفت در آحادکشور به وجود آمده است و اگر اين خواست اصيل باشد اطمينان از نيل به آن و امکان هاي دست يابي به آن نيز چندان دور از ذهن و دسترس نخواهد بود.البته بايد توجه داشته باشيم آنچه که در اين باره گفته مي شود اگرمربوط به يک طرح ريزي مابعد الطبيعي باشد بيشتر از آنچه که تاکنون درباره آن سخن رفته است بايد در باره آن سخن گفت تا باز هم مفهوم پيشرفت با توسعه خلط نشود چرا که خلط اين دو مفهوم مي تواند در نتايج، اثرات غيرقابل جبراني داشته باشد; با آن هم در شرايطي که پيشرفت، مفهومي فراتر از رشد و توسعه درخود دارد.